Czy lider i menadżer oznaczają to samo? W świetle aktualnej wiedzy na pewno NIE. Menadżer zarządza, lider przewodzi. Oprócz umiejętności zarządzania biznesem i zespołem, lider posiada unikatowe kompetencje, które sprawiają, że ludzie za nim podążają. I robią to, ponieważ chcą, a nie dlatego, że muszą albo się boją. Nie są kierowani tylko strachem ani perspektywą nagrody. Jak dobry rodzic, prawda?
Na przestrzeni ostatnich lat powstało mnóstwo książek o tym, jak być skutecznym liderem. Sporo z nich miałem szansę przeczytać. Korzystałem też z usług (podobno) najlepszych w kraju trenerów biznesu, mentorów i coachów. Na bazie zdobytej wiedzy i doświadczeń własnych jako przedsiębiorca-pracodawca-ojciec, wyłoniłem 10 kompetencji, które w mojej ocenie powinien posiadać i rozwijać współczesny lider. Kolejność miała być przypadkowa, jednak gdy patrzę na gotowy artykuł, to zastanawiam się, czy czasem intuicja nie przejęła nad tym kontroli…
1 – UMIEJĘTNOŚĆ PLANOWANIA
Uważam, że dobry przywódca zbudowany jest w 50% z kompetencji w zakresie planowania. Jeśli jesteś ojcem, a do tego przedsiębiorcą, to na pewno wiesz, jak niełatwym zadaniem jest skuteczne zaplanowanie wszystkich zadań (z realną szansą na ich wykonanie). Czy wiesz, że planowanie trzeba umieć… zaplanować? Nie planuj absolutnie wszystkiego tylko po to, żeby zyskać (złudne zresztą) poczucie kontroli. Kiedyś usłyszałem, że jak już się wspinać po drabinie, to ważne, żeby wspinać się po tej właściwej. Zanim zaczniesz planować, zadaj sobie pytanie, CO i PO CO chcesz zaplanować.
2 – ZDOLNOŚCI ORGANIZACYJNE
Umiejętności organizacyjne to jedna z podstawowych kompetencji wszechstronnych liderów. Odpowiednie zorganizowanie pracy nad projektami sprawia, że są one kończone, a nie przeciągane i odkładane. Każdy szef i ojciec wie, że sprawna organizacja i kończenie rozpoczętych zadań to podstawa efektywnego działania. Doba ma 24 godziny, czy nam się to podoba, czy nie. Posiadając trzech synów, firmę i zainteresowania, muszę dobrze zorganizować sobie czas, żeby nie zabrakło go ani dla rodziny, ani dla biznesu, ani oczywiście dla siebie samego.
3 – CECHY DOBREGO REKRUTERA
Chociaż nie zajmuję się na co dzień HR-em, to miałem okazję przeprowadzić co najmniej kilka procesów rekrutacyjnych. Do rekrutacji pracownika na pewno trzeba się dobrze przygotować, inaczej możesz zatrudnić niewłaściwą osobę albo przeciwnie – przeoczyć idealnego kandydata. Na mnie największe wrażenie podczas rozmowy kwalifikacyjnej robi zaangażowanie. Z doświadczenia wiem, że zaangażowany pracownik to terminowo i rzetelnie wykonywane zadania.
4 – KOMPETENCJE TEAM BUILDINGOWE
Pewne afrykańskie przysłowie mówi: „Jeśli chcesz iść szybko, idź sam. Jeśli chcesz dojść daleko, idźcie razem.” Umiejętność zbudowania zgranego i świadomego swoich możliwości zespołu to jedna z najtrudniejszych do opanowania kompetencji team lidera, a jednocześnie niezbędna dla rozwoju firmy. Nie wyobrażam sobie wykonywania wszystkich zadań samodzielnie, chociaż de facto mógłbym wziąć całość obowiązków na siebie. Pytanie – po co? Jeśli chcesz być skutecznym team leaderem, musisz umieć zaciekawić swoją osobą ludzi. Nie możesz być (wybacz bezpośredniość) nudnym człowiekiem.
5 – UMIEJĘTNOŚĆ DELEGOWANIA ZADAŃ
Ok, przyznaję, sam nadal mam problem z delegowaniem zadań. W końcu sam zrobię to lepiej i sam sobie poradzę. Sam przygotuję kolację, sam pojadę z dziećmi na basen, sam napiszę strategię biznesową. Też tak masz? To szkodliwe podejście – dla Ciebie, firmy, zespołu i rodziny. Tracisz ogrom czasu. Jeśli tylko masz taką możliwość, dziel się obowiązkami z innymi. Wejście w rolę męczennika na pewno nie uczyni Cię liderem.
6 – ZDOLNOŚĆ NADZOROWANIA
To, że delegowałeś zadanie, nie oznacza, że możesz pozostawić je bez nadzoru. Jako lider – głowa firmy i rodziny, jesteś odpowiedzialny za dwa długofalowe przedsięwzięcia: projekt-firma i projekt-rodzina. Na pewno nie są to błahe zadania do odhaczenia i zapomnienia. Musisz tymi projektami umiejętnie zarządzać. Pamiętaj, że nadzór daje Ci więcej możliwości niż sama kontrola. Kontrolujesz postępy powierzonych prac i w razie potrzeby reagujesz, komunikując się osobami odpowiedzialnymi.
7 – UMIEJĘTNOŚĆ OCENY PRACOWNIKA
Czy ocenianie jest złe? Nie. Każdy ma prawo do wyrażenia swojej opinii – oczywiście w granicach określonych przepisami prawa, normami społecznymi czy zasadami kultury. Nie wolno Ci przymykać oka na niewłaściwe, szkodzące Twojej firmie zachowania w miejscu pracy. To sygnał dla zespołu, że można odpuścić czy zawalić projekt bez żadnych konsekwencji. Zadbaj o wdrożenie systemu oceny pracowników. Ocena powinna być miarą postępów oraz informacją, czy projekt podąża we właściwym kierunku. Zapisując dziecko do szkoły językowej, na pewno chcesz, żeby faktycznie nauczyło się mówić w obcym języku, a nie po prostu chodziło na zajęcia. Twoją rolą, jako lidera, jest nie tylko bieżąca ocena efektów, ale także reagowanie, gdy prace nie przebiegają zgodnie z planem. Ale zdaję sobie sprawę, że to trudne dla obu stron…
8 – KOMPETENCJE W ZAKRESIE OPRACOWYWANIA ZASAD RAPORTOWANIA
Raport to jedna z form informacji zwrotnej. Kiedyś usłyszałem od pracownika, że szkoda czasu na raportowanie. Z jednej strony rozumiem takie podejście. Zamiast pracować, muszę opisać swojemu szefowi, co dzisiaj robiłem. Pewnie mi nie ufa albo myśli, że się obijam. Z drugiej jednak sporządzenie kilkuzdaniowego podsumowania i wysłanie go mailem nie powinno stanowić dla nikogo większego problemu. Krótki raport potwierdza, że prace idą zgodnie z planem i kierownictwo nie musi ingerować. Ważne, żeby wyposażyć firmę w dobrze dopasowany do potrzeb system raportowania. Zyskasz narzędzie będące filarem udanej współpracy na lata.
9 – POSIADANIE WIZJI
Lider musi mieć wizję, czyli niepowtarzalny pomysł na to, co chciałby zrobić. Brak wizji często skutkuje pasywnością. Sam tego doświadczyłem i to kilka razy. Pojawia się wrażenie pustki w głowie, zmęczenie, brak sił, motywacji, ambicji… Na pewno poświęcę temu tematowi oddzielny artykuł. Jako lider zespołu i rodziny po prostu MUSISZ mieć wizję – wiedzieć, czego chcesz od życia prywatnego i biznesu. Zobaczysz, że z wizją wyznaczanie celów jest znacznie prostsze.
10 – ZDOLNOŚĆ PLANOWANIA SCENARIUSZOWEGO
Schematy, wzorce czy standardy mogą być bardzo pomocne, chociaż kojarzą się głównie z zabijaniem kreatywności w szkole. Posiadając konkretny scenariusz zachowania, łatwiej jest doprowadzić zadanie do końca i reagować na wypadek różnych, także nieprzewidzianych zdarzeń. Opracowując zbiór indywidualnych scenariuszy, stworzysz unikatową kulturę organizacji.
Pamiętaj, że wszystkie wymienione kompetencje przydają się zarówno w życiu biznesowym, jak i prywatnym. Bo dobry lider nie skupia się tylko na pracy. Pomyśl, które kompetencje warto zacząć rozwijać od razu. Nie musisz być najlepszy. Wystarczy, że będziesz lepszy niż byłeś wczoraj.
